Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) nedir?
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı), yüzde kızarıklık ataklarına eğilim, yüzde kalıcı kızarıklık (bazen ödem de eşlik edebilir), telenjektazi (çıplak gözle fark edilen ince damarların varlığı) sivilcemsi kabartılar, burun ucunda büyüme, çenede büyüme, göz şikayetleri ile seyredebilen, kronik yangılı bir cilt hastalığıdır. Alevlenme ve yatışma dönemleri ile seyreder. Şikayetlerin varlığına göre alt tipleri vardır ve buna göre tedavi planı değişir.
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) nasıl oluşur?
Rosacea hastalığı’nın (gülleme hastalığı) tam nedeni hala bilinmemektedir. Genetik faktörlerin yatkınlığıyla ortaya çıkan, bir bağışıklık sistemi düzensizliğidir. Ayrıca sinirsel damarsal yanıtta da bozukluk söz konusudur. Ani ısı değişimine neden olan çevresel faktörlerin, baharatlı gıdaların, egzersiz ve stresin, ayrıca bazı mikroorganizmaların hastalığın ortaya çıkmasına neden olan faktörleri etkilemesi ile hastalık ortaya çıkar. Son zamanlarda yapılan çalışmalarda Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı)’nın birçok sistemik hastalıkla ilişkili olduğu gösterilmiştir. Yapılan çalışmalar sistemik hastalıklarla olan ilişkinin Helicobbacter pylori enfeksiyonu ve ince barsak bakterilerinde aşırı çoğalma ile ilişkili olabileceği üzerinde durulmaktadır. Bu bbakterilerle olan ilişki ise diyetle ilgili faktörlerin irdelenmesine neden olmuştur.
Rosacea hastalığının (gülleme hastalığı) özellikle seçtiği cilt tipi var mıdır?
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı), her cilt tipinde görülebilmekle beraber, özellikle açık tenli ve açık renk gözlü kişilerde daha sık görülür.
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) hangi yaşlarda başlar?
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) kadın ve erkekte eşit oranda görülür ve her hangi bir yaşta başlayabilir. Ancak tipik başlangıç yaşı 30’lu yaşlardır.
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) tanısı nasıl konur?
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) tanısı, dermatolojik muayene ile konulur. Tanıda bazen derinin dermatoskopik muayenesi (dermatoskop: deri hastalıklarının değerlendirmesinde kullanılan özel bir büyüteç) veya deri biyopsisi gerekebilir.
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) tamamen düzelir mi?
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı), tedavi ile tamamen düzelebilir, ancak bu hastalığın kronik olduğu gerçeğini değiştirmez. Yani hastalık tedavisiz kalınca veya uygun ortamını bulunca yineler; müzmin bir hastalıktır. Alevlenme ve yatışma dönemleri ile seyreder.
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) tedavi edilebilir mi?
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı), tedavi edilebilir bir hastalıktır, doğru tedavi ile böyle bir hastalığınız yokmuş gibi sağlıklı bir cilt görünümüne kavuşabilirsiniz, ancak hastalık tedavisiz kalınca veya uygun ortamını bulunca yineler; ileri evrelere ilerleyebilir.
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) alt tipleri nelerdir?
Eritematotelenjektatik tip (kızarıklık ve kılcal damar var), papülopüstüler tip (iltihaplı sivilcemsi kabartılar var), fimatoz tip (burun, çene gibi bölgelerde doku büyümesi var) ve oküler tip (göz bulguları var). Bir de Granulomatöz Rosacea’dan bahsedilir ki bu alt tipten ziyade bir Rosacea varyantıdır. Alt tipler arasında ilerleme şeklinde geçiş olduğu gibi bu alt tipler anlık birdenbire ortaya da çıkabilir.
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) en sık hangi fenotipik bulgularla ortaya çıkar?
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı)’ının başlıca 2 tanısal görüntüsü vardır; yüzün orta bölgesinde bazı tetikleyici faktörlerle alevlenebilen dirençli sabit eritem (kızarıklık), burunda doku büyümesi.
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) fenotipleri nelerdir?
Majör fenotipler: Yüzde geçici kızarıklık atakları, yangılı sivilce benzeri kabartılar, ince kılcal damarlar, göz bulguları (gözde yanma batma sulanma kirpik dibinde kaşıntı)
Minör fenotipler: Yüzde yanma hissi, acıma hissi, bazen ödem, gözde kuruluk hissi
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) şüphem var ne yapmalıyım?
İlk fırsatta bir dermatoloji uzmanına başvurmalısınız.
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) tanısı aldım ne yapmalıyım?
Öncelikle moralinizi bozmamalısınız, çünkü Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) tedavi edilebilir bir hastalıktır. Mutlaka düzenli olarak dermatoloji uzmanınıza takip olmalısınız. Ayrıca acı baharatlı yememeli, aşırı sıcak, buhar ve güneşe maruz kalmaktan kaçınmalısınız. Alkol kullanımının özellikle de şarabın hastalığı alevlendirdiği bilinmektedir.
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) neden olur? Sebebi biliniyor mu?
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı), genetik faktörlerin yatkınlığıyla ortaya çıkan, bir bağışıklık sistemi düzensizliğidir. Ayrıca sinirsel damarsal yanıtta da bozukluk söz konusudur.
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) bulaşıcı mıdır?
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) bulaşıcı değildir.
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) için diyet var mı?
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı)
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) ile ilgili mikroorganizmalar var mı?
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) ile ilgili özellikle iki mikroorganizma önemlidir; Stafilococcus epidermidis ve Demodex folliculorum. Bu iki mikroorganizmanın varlığı şüphesi varsa tedavi hekim tarafından ona göre yönlendirilir.
Rosacea hastalığı’nda (gülleme hastalığı) demodex parazitinin önemi nedir?
Kıl köklerinin veya yağ bezlerinin içinde yerleşen Demodex (Demodex folliculorum ve Demodex brevis) akarları insan vücudunun parçacıkları ile beslenen eklem bacaklı canlılardır. Bu akarlar, yüz derisinde, özellikle alın, yanaklar, burnun kenarları, kirpikler ve dış kulak kanallarında bulunur. Bu akarların istilası bazen Demodikozis denilen klinik duruma yol açabilir. Bu tabloda gülleme hastalığında alevlenme, yüzde kaşıntı kızarıklık yanma bulguları olabilir. Rosacea hastalığı’nda (gülleme hastalığı) bu parazitlerin varlığı tedavinin içeriğini değiştirir. Bu parazitlerin varlığı veya sayıca çokluğu ile ilgili kesin tanısal yöntem mikroskobik inceleme de olsa dermatoskopik (dermatoskop: deri hastalıklarının değerlendirmesinde kullanılan özel bir büyüteç) bulgular da çok önemli ipuçları verir ve tanı koydurur.
Rosacea hastalığı’nı (gülleme hastalığı) tetikleyen, alevlendiren faktörler var mı?
Ultraviyole radyasyon (güneş ışığı maruziyeti), acı baharatlı yemekler, buhar, sauna, alkol (özellikle kırmızı şarap), bazı mikroorganizmaların aşırı çoğalması (bakınız soru 15) gibi bazı faktörler Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) ‘ının alevlenmesine sebep olabilir.
Rosacea hastalığı’nda (gülleme hastalığı) başka organlar etkilenir mi?
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) göz ve burun ucunu etkileyebilir.
Rosacea hastalığı’nda (gülleme hastalığı) göz nasıl etkilenir?
Gözde yanma, batma, kızarıklık, şişlik, kirpik diplerinde kabuklanma, gözde kuruluk, ışığa hassasiyet şikâyetleri yapabilir.
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) tedavisinde kullanılan ilaçlar nelerdir?
Hastalığın tipine ve şiddetine göre değişen protokollerde; sürme ilaçlar, ağızdan antibiyotikler ve ağızdan başka ilaç tedavileri muayene olduğunuz dermatoloji uzmanı tarafından planlanacaktır. Unutmayınız ki tedaviler kişiye özel planlanır, kulaktan duyma tanı ve tedavilere itimat etmemelidir.
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) lazer tedavisi hangi durumlarda kullanılır?
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) ‘ının her alt tipinde, sistemik tedavi süresince de hastalığın her döneminde lazer ve ışık sistemleri tedavisi uygulanabilir.
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) tedavisinde kullanılan ışık sitemleri ve lazerler nelerdir?
Rosacea hastalığı’nın (gülleme hastalığı) yaygın kalıcı yüz kızarıklığı döneminde hem pulse dye lazer (595 nm) hem de IPL (Intense Pulsed Light ) başarıyla kullanılır ve oldukça iyi kozmetik düzelme sağlar. Rosacea hastalığı’nın (gülleme hastalığı) telenjektazi ( çıplak gözle farkedilen ince damarların varlığı) evresinde pulse dye lazer, KTP lazer, IPl, Nd-Yag lazer kullanılabilir. Dirençli telenjektazi ve kızarıklığın olduğu vakalarda PDL ve radyofrekans tedavisi beraber kullanılabilir. Rosacea hastalığı’nın (gülleme hastalığı) sivilcemsi lezyonlarla (papülopüstüler tip) giden tipinde, sürme ilaçlar ve ağızdan hap tedavilerinin yanında PDL, Nd-Yag, Radyofrekans tedavileri yapılabilir.
Rosacea hastalığı’nda (gülleme hastalığı) burun büyür mü?
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) ‘ının sürecinden bağımsız olarak bir alt tip olarak burun ve burun ucu büyümesi ile seyreden ( rinofima ) Rosacea vardır.
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) tedavisinde kullanılan pulse dye lazer hangi evrelerde kullanılır?
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) tedavisinin her tipinde PDL kullanılabilir.
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) tedavisinde kullanılan IPL tedavisi fayda eder mi?
Rosacea hastalığı’nın (gülleme hastalığı) yaygın kalıcı yüz kızarıklığı döneminde başarıyla kullanılmaktadır.
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) tedavisinde iğneli radyofrekans kullanılır mı?
Dirençli kızarıklık ve telenjektazilerin olduğu tipinde veya iltihalı sivilceli tipinde kombine tedavi şeklinde uygulanabilir.
Rosacea hastalığı’ında (gülleme hastalığı) oral isotretinoin tedavisinin yeri var mıdır?
Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) ‘ının her evresinde hastanın sürecine ve diğer tedavilere yanıtına bağlı olarak oral isotretinoin tedavisinin yeri vardır.
Rosacea hastalığı’ında (gülleme hastalığı) diyette dikkat edilmesi gereken faktörler nelerdir?
2019 yılında yayınlanan Çin’de yapılan çok merkezli vaka-kontrol çalışmasında (1347 hasta, 1290 kontrol grubu ile diyet ve Rosacea arasında ilişkinin incelendiği ilk büyük çalışma) şunlar bulundu:
- Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) ‘ının yağlı yiyecek tüketimini fazlalığında şiddetinin arttığı
- Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) ‘ının sık çay tüketenlerde belirgin olarak alevlenmesinin arttığı ve bunun tam olarak sadece sıcak tüketimle ilişkili olmadığı
- Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) ‘ının mandıra ürünleri tüketimi ile belirgin bir ilişkisinin olmadığı, hatta şiddetli Rosacea için koruyucu olduğu
- Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) ‘ında baharatlı gıdaların uzun süredir tetikleyici olarak suçlandığı, fakat bu çalışmada bu bilginin kanıtlanamadığı, Kapsaisin içeren acı biberin ciltte kızarıklık ve yangıyı başlattığı,
- Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) ‘ındaki kızarıklık ataklarının sıcaklık, güneş maruziyeti, egzersiz ve baharatlı gıdalar ile arttığı
- Baharatlı gıdaların Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) görülme sıklığını arttırmadığı fakat kızarıklık yanma gibi Rosacea hastalığı (gülleme hastalığı) şikayetleri oluşturabildiği
Sonuç olarak; yağlı gıdalar ve çayın Rosacea’lı hastalarda veya yatkınlığı olanlarda risk faktörü olduğu, baharatlı gıda, kahve ve şekerli gıdaların bu durumda pek rol almadığı, mandıra ürünlerinin faydalı olduğu yönünde çıkarımlar var.
Rosacea hastalığı’ında (gülleme hastalığı) botolinum toksini tedavisinin yeri var mıdır?
Rosacea hastalığı’ında (gülleme hastalığı) botolinum toksini kızarıklık ataklarında ve kızarıklıkta tedavi amaçlı kullanılabilir.
